STATUT NKPJ usvojen je na Osnivačkom kongresu (Osnivačkoj skupštini) 30. juna 1990.g. u Beogradu. Po ovom statutu ime naše Partije je bilo: Novi komunistički pokret Jugoslavije.
Na Godišnjoj konferenciji (koja po Statutu ima snagu Kongresa), održanoj u Beogradu 21. decembra 1995.g. promenjen je naziv u Nova komunistička partija Jugoslavije. Na istoj Godišnjoj konferenciji izvršene su znatne izmene i unete su dopune u novi Statut NKPJ.
Statut je pretrpeo manje izmene na konferenciji Nove komunističke partije Jugoslavije (NKPJ) održanoj posle smrti Generalnog sekretara NKPJ, druga Branka Kitanovića, u Beogradu 28.01.2012. pod radnim naslovom “Nastavljamo liniju – jačamo partiju”, a čije su odluke imale snagu Kongresa, ustanovljeno je novo rukovodstvo Partije i određen kurs delovanja u predstojećem periodu.
Konačna verzija Statuta koja se nalazi pred Vama, nastala je nakon izmena uvršćenih na Godišnjoj konferenciji koja je po donošenju odluka imala snagu Kongresa, održanoj 14. februara 2015. pod radnim naslovom „ORGANIZOVANO, ODLUČNO, BORBENO – RADNI NARODE U NOVE POBEDE“.
STATUT NOVE KOMUNISTIČKE PARTIJE JUGOSLAVIJE
OSNOVNE ODREDBE
Član 1. Naziv Partije je – Nova komunistička partija Jugoslavije. Skraćeni naziv Nove komunističke partije Jugoslavije je NKPJ.
Član 2. Nova komunistička partija Jugoslavije je politička partija koja okuplja na dobrovoljnim načelima građane naše države koji prihvataju ideje i ciljeve Programa NKPJ. Programski ciljevi NKPJ, celokupna njena aktivnost, strategija, taktika i politika utemeljeni su na stvaralačkoj primeni i daljoj razradi naučnog socijalizma koji su zasnovali Marks, Engels i Lenjin, poukama iz dosadašnjih pozitivnih i negativnih rezultata socijalističke izgradnje u našoj zemlji i u svetu, na dostignućima ostalih progresivnih pokreta, ideja i misli savremene epohe i naučno-tehničke revolucije, kao i na vekovnim slobodarskim tradicijama naših naroda.
Član 3. Organizacije NKPJ postoje i deluju i u svim republikama prethodne Jugoslavije. Jedan od osnovnih ciljeva NKPJ je obnova jedinstvene Jugoslavije u njenim nekadašnjim granicama, na dobrovoljan i miroljubiv način, uz pristanak svih njenih konstitutivnih naroda.
Član 4. Nova komunistička partija Jugoslavije deluje u okvirima Ustava i zakona Republike Srbije. Delovanje Partije u ostalim republikama prethodne Jugoslavije saobražavaće se uslovima i mogućnostima koji u datom trenutku tamo postoje, uz uvažavanje osnovnih programskih ciljeva Statuta i Programa NKPJ.
NKPJ je partija parlamentarnog tipa.
Član 5. Sedište Nove komunističke partije Jugoslavije je u Beogradu.
Član 6. Nova komunistička partija ima karakter pravnog lica i upisuje se kod nadležnog organa u registar političkih organizacija.
Član 7. Simbol Nove komunističke partije Jugoslavije je petokraka crvene boje i srp i čekić zlatne boje. Zastava Nove komunističke partije Jugoslavije je crvene boje. U njenom levom gornjem uglu nalazi se simbol Partije. Desno, uz sam simbol, nalaze se slova NKPJ zlataste boje. Slova mogu biti ispisana ćirilicom ili latinicom. Pečat Nove komunističke partije Jugoslavije je okruglog oblika, sa tekstom: Nova komunistička partija Jugoslavije – Beograd. Tekst je ispisan na srpskom jeziku. Sve organizacije NKPJ formirane na osnovu ovog Statuta, mogu imati svoje pečate, koji, pored svog teritorijalnog obeležja, treba da sadrže pripadnost NKPJ i simbol Partije. Pečati partijskih organizacija u republikama prethodne Jugoslavije imaju tekst ispisan na hrvatskom, slovenačkom i makedonskom jeziku i pravopisu. U sredini pečata nalazi se ucrtan simbol Partije – petokraka, srp i čekić.
Član 8. Novu komunističku partiju Jugoslavije predstavlja Generalni sekretar, a u njegovom odsustvu, Izvršni sekretar
ČLANSTVO PARTIJE
Član 9. Član Nove komunističke partije Jugoslavije može biti svaki punoletni građanin, odnosno građanka Republike Srbije, koja prihvata Program i Statut Partije. Član NKPJ može biti i svaki punoletni građanin i građanka prethodne SFR Jugoslavije, koji prihvata Statut i Program NKPJ. Lice koje želi da postane član NKPJ dostavlja biografiju i potpisuje pristupnicu o pristupanju NKPJ. Odluku o prijemu u članstvo NKPJ donosi opštinska komisija nakon provedenog kandidatskog staža. Pristupnica postaje punovažna tek kada je verifikuje Sekretarijat NKPJ najviši izvršni organ Partije između dva kongresa, odnosno između dve konferencije NKPJ. NKPJ može imati i počasne članove. Počasne članove mogu birati opštinske, gradske, okružne, pokrajinske i republičke organizacije NKPJ, kao i Centralni komitet NKPJ. Sekretarijat NKPJ odobrava ili poništava odluku o izboru počasnog člana izabranog od strane opštinske, gradske, okružne, pokrajinske ili republičke organizacije. Kongres, odnosno konferencija NKPJ donose konačnu odluku u slučaju žalbe neke od navedenih teritorijalnih organizacija, ili kandidata za člana Partije u pogledu prijema u članstvo.
Član 10. Član Nove komunističke partije Jugoslavije ne može biti istovremeno i član Neke druge partije.
Član 11. Svi članovi NKPJ su ravnopravni. Osnovna prava i dužnosti člana su: – da učestvuje u svim oblicima rada i aktivnosti Partije, u skladu sa njegovim znanjem i mogućnostima; – da učestvuje u donošenju i ostvarivanju Statuta, Programa i drugih odluka Partije; – da pokreće i slobodno, na demokratskim načelima, razmatra sva pitanja unutrašnje i spoljne politike Partije; – da predlaže, bira i bude biran u organe Partije; – da bude kandidat Partije na lokalnim, republičkim i saveznim izborima za izbor odbornika, odnosno republičkih ili saveznih poslanika; – da kontroliše rad svojih izabranih predstavnika; – da bude obavešten o radu, da ocenjuje, kontroliše, kritikuje ili podržava rad svakog organa Partije i svakog komunistu, člana Partije, da se, po nahođenju, obraća usmenim ili pismenim zahtevom svakom organu Partije i da dobije odgovor od njega; – da propagira izborni program Partije, da se bori za podršku građana tom programu, da se bori za uspeh Partije na izborima; – da plaća članarinu i prema svojim mogućnostima pomaže Partiju.
Član 12. Članstvo u Novoj komunističkoj partiji Jugoslavije prestaje istupanjem i isključenjem. Iz NKPJ se može isključiti: svaki član koji deluje suprotno Statutu i Programu, ako ne izvršava važne odluke Partije, nedostojno se ponaša ili teže naruši ugled Partije. Ako ne plaća članarinu uredno, najduže za tri, odnosno šest meseci, prestaje članstvo, a odluku donosi kadrovska komisija. Pored ovih mera moguće je izreći i mere: mere javne opomene i ukor pred isključenje. I ove mere izriče kadrovska komisija.
ORGANIZOVANJE PARTIJE
Član 13. Partija deluje na načelima demokratskog centralizma. Nova komunistička partija Jugoslavije se organizuje na teritorijalnoj osnovi, a ukoliko zakon i uslovi dozvole, i u preduzeću, ustanovi, na fakultetu, u školi, univerzitetu i zadruzi. Teritorijalno se organizuju mesne, opštinske, gradske, okružne, pokrajinske i republičke organizacije. Sve ove organizacije su sastavni delovi opštejugoslovenske organizacije – Nove komunističke partije Jugoslavije.
Član 14. Za osnivanje mesne organizacije potrebna su tri člana. Za osnivanje opštinske organizacije potrebno je pet članova. Za osnivanje gradske i okružne organizacije potrebno je deset članova. Za osnivanje pokrajinske organizacije potrebno je petnaest članova. Za osnivanje republičke organizacije potrebno je tridesetpet članova.
Član 15. Mesna, opštinska, okružna, pokrajinska i republička organizacija biraju odgovarajući komitet – mesni, opštinski, gradski, okružni, pokrajinski i republički Broj članova komiteta zavisi od broja članova Partije i ne može biti veći od trideset. Brojčano veće organizacije biraju sekretarijat koji je izvršni organ komiteta. Broj članova sekretarijata ne može biti veći od jedanaest. Članovi komiteta, odnosno sekretarijata mogu imati razna zaduženja: za organizaciona, ideološka, privredno-finansijska, kulturno-prosvetna, politička, međunarodna, informativna i druga pitanja.
Član 16. Republičke organizacije Nove komunističke partije Jugoslavije osnivaju se i deluju na osnovu Statuta i Programa NKPJ. Centralni komitet Nove komunističke partije Jugoslavije za Srbiju, Crnu Goru, Hrvatsku, Sloveniju, Bosnu i Hercegovinu i Makedoniju, bira se na republičkom kongresu ili republičkoj konferenciji. Izbor članova Centralnog komiteta republike podleže verifikaciji Centralnog komiteta NKPJ, koji može odobriti ili poništiti odluku o izboru u republički komitet Partije određenog člana. Konačnu odluku o tome donosi kongres, odnosno konferencija Nove komunističke partije Jugoslavije. Centralni komitet nove komunističke partije Jugoslavije za datu republiku može imati najviše pedeset jednog člana. Sekretarijat republičkog Centralnog komiteta može imati Najviše petnaest članova. Republički komitet bira prvog sekretara. Izbor verifikuje – odobrava ili poništava Centralni komitet NKPJ, odnosno njegov Sekretarijat.
Član 17. Radom mesnih, opštinskih, gradskih i okružnih komiteta rukovode sekretari komiteta. Izbor članova i sekretara mesnog komiteta verifikuje opštinski komitet. Izbor članova i sekretara opštinskog komiteta verifikuje okružni, odnosno gradski komitet. Izbor članova i sekretara gradskog, okružnog i pokrajinskog komiteta odobrava Centralni komitet NKPJ za datu Republiku. Centralni komitet NKPJ, odnosno njegov Sekretarijat, mogu odobriti ili poništiti odluku centralnog komiteta date republike.
Član 18. Članovi mesnih, opštinskih, gradskih, okružnih, pokrajinskih i republičkih komiteta i njihovi sekretari, kao i članovi sekretarijata biraju se na četiri godine, ali to vreme može biti i kraće, zavisno od potreba i okolnosti.
Član 19. Izbor rukovodstva na osnovu člana 18. ovog Statuta, vrši se na odgovarajućim konferencijama ili plenumima.
Član 20. Gradski odbori Nove komunističke partije Jugoslavije formiraju se u Beogradu, Nišu, Novom Sadu, Kragujevcu i Prištini.
ORGANIZACIJE U INOSTRANSTVU
Član 21. Nova komunistička partija Jugoslavije može formirati svoje organizacije u inostranstvu. Te organizacije sačinjavaju jugoslovenski građani koji tamo žive i rade. Ove organizacije direktno su vezane za Sekretarijat NKPJ.
OMLADINSKA ORGANIZACIJA
Član 22. Svi članovi Nove komunističke partije Jugoslavije od osamnaest do navršenih trideset godina su istovremeno i članovi Saveza komunističke omladine Jugoslavije, skraćeno SKOJ. Organizovanje i funkcionisanje SKOJ-a utvrđuje se posebnim Statutom, koji ne može biti u suprotnosti sa Statutom NKPJ.
ORGANI PARTIJE
Član 23. Organi Partije su: 1. Kongres 2. Konferencija 3. Centralni komitet 4. Generalni sekretar 5. Izvršni sekretar 6. Statutarna komisija 7. Nadzorna komisija
KONGRES
Član 24. Kongres je najviši organ Nove komunističke partije Jugoslavije i, po pravilu, održava se svake četvrte godine. Delegati Kongresa su svi članovi Centralnog komiteta NKPJ, svi sekretari republičkih, pokrajinskih i okružnih komiteta, članovi Sekretarijata SKOJ-a, predsednici Statutarne i nadzorne komisije, kao i delegati izabrani srazmerno broju članova u opštinskim organizacijama NKPJ, u broju i na način utvrđen odlukom Centralnog komiteta Nove komunističke partije Jugoslavije. Odluku o sazivanju i načinu priprema Kongresa donosi Centralni komitet NKPJ. Vanredni kongres se može sazvati u slučaju potrebe. Odluku o održavanju vanrednog Kongresa donosi Centralni komitet NKPJ. Vanredni kongres se može sazvati i na zahtev jedne republičke organizacije NKPJ. Vanredni kongres se može sazvati i na osnovu zahteva jedne trećine okružnih komiteta koji čine NKPJ. Sazivanje redovnog Kongresa mora se objaviti najmanje mesec dana pre održavanja.
Član 25. Na Kongresu podnose izveštaje: Centralni komitet, Statutarna i Nadzorna komisija i drugi organi. Kongres donosi odluke o izveštajima (usvaja ih ili odbacuje) i daje ocenu rada svih organa NKPJ u izveštajnom periodu.
Kongres:
– donosi odluke programskog i statutarnog karaktera;
– određuje političku liniju Partije;
– bira Centralni komitet, Statutarnu i Nadzornu komisiju;
– bira Generalnog sekretara Nove komunističke partije Jugoslavije;
– bira Izvršnog sekretara Nove komunističke partije Jugoslavije;
– razmatra žalbe i predloge koji su mu upućeni. Kongres donosi odluke prostom većinom. Odluke se donose javnim ili tajnim glasanjem, zavisno od odluke delegata Kongresa.
CENTRALNI KOMITET
Član 26. Centralni komitet je najviši organ Partije između dva kongresa. Centralni komitet NKPJ čine istaknuti, sposobni, odani i aktivni članovi Partije iz cele zemlje. On ima najmanje šezdeset jednog, a najviše sto trideset jednog člana. Centralni komitet rukovodi celokupnim radom NKPJ, organizuje saradnju sa drugim političkim partijama i pokretima u zemlji i inostranstvu. U svom radu Centralni komitet se rukovodi demokratskim centralizmom. Centralni komitet radi u plenumima. Plenume zakazuje Generalni sekretar, ili, po njegovom ovlašćenju, određeni član Sekretarijata NKPJ. Radom plenuma rukovodi Generalni sekretar, odnosno lice koje odredi on, a u njegovom odsustvu Sekretarijat.
SEKRETARIJAT
Član 27. Centralni komitet bira iz svojih redova sedamnaest, a najmanje devet članova Sekretarijata NKPJ. Sekretarijat je izvršno i operativno telo Centralnog komiteta NKPJ. On neposredno sprovodi politiku NKPJ, svih organizacija i organa NKPJ i koordinira njihov rad. Radom Sekretarijata rukovodi Generalni sekretar, ili lice koje on odredi. Članovi Sekretarijata mogu dobiti razna zaduženja za: organizaciona, politička, idejna, informativna, privredno-finansijska, kulturna, informativna, naučna, međunarodna i druga pitanja. Sekretarijat radi u sednicama koje se, po pravilu, održavaju jednom u petnaest dana. Sekretarijat može imati i stručnu službu.
GENERALNI SEKRETAR
Član 28. Kongres bira Generalnog sekretara na četiri godine. Generalni sekretar predstavlja NKPJ i rukovodi Centralnim komitetom i Sekretarijatom.
IZVRŠNI SEKRETAR
Član 29. Kongres bira Izvršnog sekretara na četiri godine. Izvršni sekretar predstavlja i zastupa NKPJ i rukovodi Centralnim komitetom i Sekretarijatom u odsustvu ili usled druge sprečenosti Generalnog sekretara.
KONFERENCIJA
Član 30. Konferenciju saziva Centralni komitet. Delegati Konferencije su svi članovi Centralnog komiteta, sekretari pokrajinskih i okružnih komiteta, kao i određeni broj predstavnika opštinskih organizacija, o čemu odluku donosi Centralni komitet. Konferencija se može sazvati i na zahtev jedne republičke organizacije NKPJ, ili jedne trećine okružnih organizacija NKPJ. Konferencija se saziva po potrebi, a, po pravilu, jednom godišnje. Konferencija donosi odluke prostom većinom glasova. Glasanje može biti javno ili tajno, zavisno od odluke delegata. Odluke Konferencije mogu imati snagu Kongresa.
NADZORNA KOMISIJA
Član 31. Nadzornu komisiju bira Kongres, odnosno Konferencija. Nadzornu komisiju čine tri do pet članova. Nadzorna komisija bira iz svojih redova predsednika. Nadzorna komisija se bira na četiri godine. Nadzorna komisija kontroliše finansijsko-materijalno poslovanje Partije i o tome obaveštava organizacije i organe Partije. Nadzorna komisija podnosi izveštaj Kongresu.
STATUTARNA KOMISIJA
Član 32.Statutarnu komisiju bira Kongres, odnosno Konferencija. Statutarnu komisiju čine tri do pet članova. Statutarna komisija bira iz svojih redova predsednika. Statutarna komisija se bira na četiri godine. Statutarna komisija tumači Statut NKPJ, prati njegovo ostvarenje i svoje mišljenje u pismenom obliku dostavlja Centralnom komitetu. Statutarna komisija prati i ocenjuje rad svih organa NKPJ. Ona predlaže mere za poboljšanje rada datog organa i Partije u celini. Statutarna komisija podnosi izveštaj Kongresu.
IZDAVAČKA, INFORMATIVNA I NAUČNA DELATNOST
Član 33. Organ Centralnog komiteta Nove komunističke partije Jugoslavije je list “Novi komunist”. NKPJ može organizovati izdavanje i drugih periodičnih listova, časopisa i drugih publikacija. NKPJ može organizovati svoje izdavačko preduzeće. U skladu sa zakonom, NKPJ može organizovati svoju radio-televiziju.
PRIVREDNA DELATNOST
Član 34. U skladu sa zakonom, NKPJ može organizovati jedno ili više privrednih preduzeća.
FINANSIJSKA SREDSTVA I IMOVINA
Član 35. U skladu sa zakonom, NKPJ može sticati pokretnu i nepokretnu imovinu. Finansijska sredstva čine: članarina, dobrovoljni prilozi, pokloni, sponzorstva, legati, zadužbine, nagradni fondovi, prihodi od izdavačke delatnosti, kulturne, privredie, obrazovne, naučne, sportske i druge delatnosti, prihodi od priredbi, raznih takmičenja i simpozijuma.
IZBORI
Član 36. Nova komunistička partija Jugoslavije učestvuje na izborima za republičku i pokrajinske skupštine, kao i za lokalna predstavnička tela. NKPJ kandiduje svoje predstavnike za nosioce državnih i javnih funkcija u Srbiji, pokrajinama i u lokalnim organima. Odluku o učešću na izborima donosi Centralni komitet NKPJ.
SARADNJA SA INOSTRANIM ORGANIZACIJAMA I USTANOVAMA
Član 37. NKPJ će sarađivati sa svim progresivnim organizacijama i ustanovama u svetu na bazi ravnopravnosti i nezavisnosti. NKPJ se može učlanjivati u razne međunarodne organizacije i ustanove, čiji karakter i ciljevi nisu suprotni interesima naše zemlje i progresa.
MITINZI I JAVNE MANIFESTACIJE
Član 38. NKPJ će u skladu sa zakonom organizovati ili podržavati organizovanje mitinga i drugih javnih manifestacija ili demonstracija, ukoliko nađe da je to potrebno ili celishodno i da je u skladu sa njenim programskim ciljevima i opredeljenjima.
STRUČNA I ADMINISTRATIVNA SLUŽBA
Član 39. NKPJ može imati svoju stručnu i administrativnu službu.
PRESTANAK RADA PARTIJE
Član 40. Partija može prestati sa radom isključivo po odluci Kongresa NKPJ. U slučaju prestanka rada Partije celokupna njena imovina prelazi na osnovu zakona u ruke države ili u ruke one organizacije koju odredi svojom odlukom Kongres NKPJ.
Član 41. Ovaj Statut usvojen je na konferenciji Nove komunističke partije Jugoslavije 14. februara 2015. godine.
Član 42. Ovaj Statut stupa na snagu danom usvajanja.